Kết quả World Cup 1994: Baggio gieo sầu, Brazil đăng quang

World Cup 1994: Khi nước Mỹ bước vào 'chảo lửa' toàn cầu

Một bước ngoặt. Không chỉ cho nền thể thao Mỹ, mà còn là cú hích định mệnh cho chính trị bóng đá toàn cầu. Thời điểm đó, ai cũng hoài nghi.

"Nước Mỹ được chọn," nhà báo George Vecsey của New York Times thẳng thừng năm 1994, "là vì tất cả số tiền có thể kiếm được ở đây, chứ không phải vì bất kỳ năng lực bóng đá nào." Một sự thật phũ phàng. Hoa Kỳ khi ấy mới chỉ dự hai kỳ World Cup sau Thế chiến và giải VĐQG đã ngừng hoạt động cả thập kỷ. FIFA cam kết không thay đổi luật lệ kỳ quặc để chiều khán giả Mỹ. Nhưng liệu có ai tới xem?

Ngay tại Mỹ, sự thù địch cũng không hề nhỏ. USA Today, ngay trong ngày bốc thăm, còn khuyên độc giả đừng quan tâm tới World Cup - thứ họ mô tả là môn thể thao lớn nhất ở "Cameroon, Uruguay và Madagascar". "Việc ghét bóng đá," cây bút Tom Weir châm biếm, "còn mang đặc trưng Mỹ nhiều hơn cả món bánh táo của mẹ." Thật trớ trêu!

Nhưng đằng sau tất cả là một nỗi lo chung. Sẽ ra sao nếu World Cup 1994 trở thành cú hích để Mỹ thực sự 'phát cuồng' vì bóng đá? Các cường quốc bóng đá truyền thống lo sợ một gã khổng lồ thức giấc. Người Mỹ lại sợ bóng đá lấn át 'bốn môn thể thao lớn' truyền thống. Còn FIFA? Họ chỉ thấy một thị trường béo bở để khai thác.

Và Mỹ đã mang tới một màn trình diễn hào nhoáng đúng chất. Lễ bốc thăm gây tranh cãi tại Las Vegas với sự hiện diện của Tổng thống Bill Clinton, Faye Dunaway, Jeff Bridges. Lễ khai mạc tại Soldier Field, Chicago, do chính Oprah Winfrey dẫn dắt, với màn trình diễn của Diana Ross, Daryl Hall và nhóm The B-52's. Nhưng mọi thứ bắt đầu với những điềm gở. Winfrey ngã trên sân khấu, trẹo chân. Diana Ross sút hỏng penalty từ cự ly 3 mét. Trận mở màn giữa Đức và Bolivia kết thúc nhạt nhẽo 1-0. Và tất cả bị lu mờ bởi cuộc rượt đuổi O.J. Simpson được truyền hình trực tiếp trên khắp nước Mỹ.

Quyền đăng cai được trao cho Hoa Kỳ ngày 4/7/1988 với tỷ số sít sao 10-7-2 trước Morocco và Brazil. Nhiều nghi vấn bao trùm. Phải chăng lệnh cấm Mexico dự World Cup 1990 là để dọn đường cho Mỹ năm 1994? Chủ tịch FIFA Havelange tin Mỹ là 'mỏ vàng', nhưng câu hỏi vẫn treo lơ lửng: Liệu có trồng được cỏ tự nhiên trên sân nhân tạo? Các cầu thủ chịu nổi cái nóng và độ ẩm khủng khiếp khi thi đấu giữa trưa để phục vụ giờ vàng châu Âu?

Bóng đá đang đi theo hướng nào? Chủ tịch UEFA Artemio Franchi công khai phản đối: "Tôi không bao giờ đồng ý với một kỳ World Cup dành cho các tập đoàn đa quốc gia." Cái chết đầy bí ẩn của ông trong một tai nạn xe hơi năm 1983 càng thêm dầu vào lửa. Có tin đồn rằng đó là âm mưu loại bỏ chướng ngại vật cho tham vọng của FIFA tại Mỹ.

Trên sân cỏ, câu chuyện thuộc về hai triết lý. Đội tuyển Ý dưới thời Arrigo Sacchi - cựu nhân viên bán giày trở thành huyền thoại. Ông là kẻ phá bĩnh, đưa nguyên lý Bóng đá Tổng lực vào Ý, giúp AC Milan thống trị châu Âu. Nhưng Sacchi cực kỳ mê tín. Ông ghét bị chúc 'may mắn'. Đêm trước trận mở màn gặp Ireland, Tổng thống Ý Scalfaro gọi điện chúc may. Kết quả? Một thất bại ngay lập tức. Lời nguyền đã ứng nghiệm.

Ý vẫn tiến sâu. Roberto Baggio tỏa sáng với hai bàn thắng đẹp mắt vào lưới Bulgaria ở tứ kết. Nhưng hành trình dài hơn 4.300 km từ Bờ Đông sang Bờ Tây cho trận bán kết đã khiến Sacchi lo lắng. Họ mất một ngày chuẩn bị quý giá. Trong khi đó, ở bán kết còn lại, thủ môn huyền thoại Thomas Ravelli của Thụy Điển có những pha cứu thua xuất thần, trước khi đội trưởng Jonas Thern nhận thẻ đỏ vì pha vào bóng nguy hiểm vào Dunga. Romario đánh đầu ấn định chiến thắng 1-0 cho Brazil ở phút 80.

Sacchi quyết tránh vận đen. Ông ra lệnh cho khách sạn chặn mọi cuộc gọi. Nhưng 4 giờ sáng ngày chung kết, điện thoại vẫn reo. Một giọng nữ lạ từ Bologna: "Chúc may mắn." Sacchi biết, thế là hết. Trận chung kết tại Pasadena diễn ra căng thẳng, tẻ nhạt. Franco Baresi trở lại thần kỳ sau chấn thương đầu gối nhưng không đủ. Hai đội hòa 0-0 sau 120 phút. Lần đầu tiên trong lịch sử, World Cup được quyết định trên chấm luân lưu.

Loạt sút định mệnh. Franco Baresi, người nhận trách nhiệm đá quả đầu tiên, sút bóng vọt xà. Marcio Santos (Brazil) và Daniele Massaro (Ý) đều bị thủ môn cản phá. Áp lực đè nặng lên Roberto Baggio ở quả thứ năm. Anh phải ghi bàn. Nhưng cú sút của 'người đàn ông tóc nhện' cũng bay vọt xà ngang. Brazil vô địch lần thứ tư. Khoảnh khắc Baggio cúi đầu, tay chống hông, trở thành hình ảnh bi tráng nhất World Cup 1994.

Ở Brazil, ngày hôm sau được tuyên bố là ngày lễ quốc gia. Nhưng niềm vui không trọn vẹn. Khi đội tuyển về nước, các quan chức hải quan tại sân bay Recife yêu cầu họ nộp thuế cho hàng hóa mua ở Mỹ. Một cuộc giằng co 5 tiếng, chỉ kết thúc khi Bộ trưởng Tài chính can thiệp. Một cuộc thăm dò sau đó cho thấy 70% người Brazil nghĩ các cầu thủ nên nộp thuế. Họ không còn là những vị thần bất khả xâm phạm nữa. World Cup 1994 khép lại, để lại những câu hỏi lớn về tương lai của bóng đá trong kỷ nguyên thương mại hóa.